Stawki VAT w gastronomii - jak je stosować

Od czego się zaczęło

Inspiracją do wpisu poświęconego stawkom VAT w gastronomii jest powracający temat ujednolicenia stawki VAT na produkty i usługi gastronomiczne. Rozmowy na ten temat rozpoczęły się już w 2020 roku z inicjatywy Izby Gospodarczej Gastronomii Polskiej w postaci projektu wprowadzenia jednolitej stawki w wysokości 8%. W aktualnej wersji projektu, wniosek dotyczy ujednolicenia stawki do 5% na wszystkie produkty i usługi gastronomiczne.

Mimo kolejnych prób i działań IGGP, sprawa utknęła w martwym punkcie i obowiązujące stawki są takie jak były. Niemniej jednak, kwestia właściwego przyporządkowania stawki VAT w przypadku produktów i usług gastronomicznych nadal pozostaje niejasna.

"Choć dla wielu przedsiębiorców podział czynności opodatkowanych i zwolnionych z VAT wydaje się klarowny, ponieważ powinny stanowić dostawę towarów albo świadczenie usług, to jednak w przypadku szeroko pojętej gastronomii zaliczenie do towarów albo usług nie oznacza zakończenia procesu ustalania właściwej stawki VAT" – mówi Marek Przybylski, doradca podatkowy, radca prawny, menedżer w MDDP.

Co mówią przepisy

W gastronomii stawkę preferencyjną w wysokości 8% VAT „stosuje się do dostawy towarów i świadczenia usług klasyfikowanych według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56)”. Usługi związane z wyżywieniem to według PKWiU 56 „usługi związane z zapewnianiem pełnego wyżywienia przeznaczonego do bezpośredniej konsumpcji w restauracjach, włączając restauracje samoobsługowe i oferujące posiłki "na wynos", z lub bez miejsc do siedzenia. Nie jest tu istotny rodzaj obiektu serwującego posiłki, ale fakt, że są one przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji”.

Stawki VAT są powiązane z klasyfikacją PKWiU 56 (Usługi związane z wyżywieniem), a ich przyporządkowanie sprowadza się do jednej z czterech możliwych sytuacji:

• dostawa towaru spożywczego – sprzedaży nie towarzyszą czynności przetwarzające ten produkt – stawka VAT jest zróżnicowana i uzależniona od klasyfikacji CN i wyjątków wskazanych w ustawie o VAT;
• dostawa towarów albo świadczenie usług – sprzedaży towaru towarzyszą dodatkowe usługi przetwarzające, wykonywane przez sprzedającego – klasyfikacja PKWiU 56 „Usługi związane z wyżywieniem” (stawka 8% VAT);
• świadczenie usługi restauracyjnej – polegającej na przygotowywaniu i podawaniu żywności lub napojów w lokalu wraz z obsługą gości – klasyfikacja PKWiU 56 „Usługi związane z wyżywieniem” (stawka 8% VAT);
• świadczenie usługi cateringowej – polegającej na przygotowywaniu i dostarczaniu żywności lub napojów do innych miejsc, ale nie na samej dostawie – klasyfikacja PKWiU 56 „Usługi związane z wyżywieniem” (stawka 8% VAT).

Czy są wyjątki

Tak. Pierwszym z nich są napoje, które mimo klasyfikacji do PKWiU 56 „Usługi związane z wyżywieniem” wyklucza możliwość zastosowania stawki VAT w wysokości 8%. Drugi wyjątek dotyczy towarów nieprzetworzonych przez nabywcę, chyba że kwalifikują się do obniżenia stawki VAT (załącznik nr 3 i 10 do ustawy o VAT, rozporządzenia obniżające stawki VAT). W przeciwnym razie, w obu przypadkach należy zastosować stawkę podstawową 23% VAT w ramach usługi gastronomicznej.

Wyjątkiem zastosowania stawki VAT w wysokości 23% jest sprzedaż soku wyciskanego ze świeżych owoców. Powołując się na WIS z 26 stycznia 2021 roku, czytamy, że „usługa przygotowania i podania klientowi siedzącemu przy stole w lokalu gastronomicznym soku […] jest klasyfikowana do działu PKWiU 56 – Usługi związane z wyżywieniem, przy czym (…) przedmiotowy sok jest napojem wymienionym w załączniku nr 10 do ustawy o VAT, dlatego też podlega opodatkowaniu stawką podatku w wysokości 8%, na podstawie art. 41 ust. 12f ustawy o VAT”.

Trzecim wyjątkiem od zastosowania preferencyjnej stawki 8% VAT jest sprzedaż posiłków, w których składzie znaleźć można towary wymienione w poz. 2 i 11 załącznika nr 10 do ustawy o VAT, czyli:

• skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne objęte CN 0306-0308;
• ryby przetworzone lub zakonserwowane, kawior i namiastki kawioru przygotowane z ikry rybiej objęte CN 1604;
• skorupiaki, mięczaki i pozostałe bezkręgowce wodne, przetworzone lub zakonserwowane objęte CN 1603 00 i CN 1605.

W praktyce oznacza to, że serwując w restauracji danie, które zawiera dodatek któregokolwiek z wymienionych składników (ryby i owoce morza) bez względu na jego procentowy udział w tym daniu, danie to podlega opodatkowaniu w wysokości 23% VAT w ramach usługi gastronomicznej.

Podsumowanie

W przypadku trudności z określeniem właściwej stawki VAT na towar czy usługę warto sprawdzić, czy wspomniany towar czy usługa nie były już przedmiotem decyzji (WIS) wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Informacje te są dostępne w systemie Informacji Celno-Skarbowej EUREKA.

Jeżeli dany towar czy usługa jest tożsama ze wskazaną w WIS, można zastosować stawkę VAT określoną w tej decyzji. Jeżeli nie - można złożyć nowy wniosek do Dyrektora KIS. Otrzymana w tej sprawie decyzja wskaże odpowiedni symbol sprzedawanego towaru/usługi oraz właściwą stawkę VAT. 

Trzeba podkreślić, że każdy przedsiębiorca powinien monitorować wszelkie zmiany w obowiązujących przepisach i właściwie się do nich stosować.